Obrót nieruchomościami to dział gospodarki, wymagający od uczestników transakcji dużej odpowiedzialności oraz przygotowania merytorycznego. Nie za każdym razem transakcja wygląda tak samo. Bywają przypadki, iż przedmiot sprzedaży obarczony jest niewygodnym obciążeniem. O czym mowa? Wariantów jest kilka. Zacznijmy zatem od jednego z najpopularniejszych obciążeń jakim jest prawo pierwokupu.
Na czym polega prawo pierwokupu?
Prawo pierwokupu to forma zabezpieczenia interesów strony, na której rzecz jest to prawo ustanawiane. Szczegółowe zapisy dotyczące tej formy prawnej zawarte są w Ustawie o gospodarce nieruchomościami oraz w Kodeksie Cywilnym. Najczęściej z prawa pierwokupu korzystają instytucje państwowe m in. Agencja Nieruchomości Rolnych lub jednostki samorządu terytorialnego np. gmina. Bywa jednak, że prawem pierwokupu zabezpieczone są interesy osoby fizycznej.
Działanie tej formy prawnej jest dosyć proste. W momencie gdy strona sprzedająca zdecyduje się na zbycie nieruchomości obciążonej prawem pierwokupu, musi mieć na względzie, że w pierwszej kolejności uprawniony, na rzecz którego ustanowiony jest pierwokup, musi zostać poinformowana o chęci sprzedaży. W sytuacji gdy uprawniony zdecyduje się na wykup nieruchomości ma on pierwszeństwo przed trzecią stroną transakcji tzn. innym zainteresowanym.
Strona, która chce skorzystać z prawa pierwokupu, musi dopełnić wszelkich formalności w terminie jednego miesiąca. W praktyce jest to niewygodne dla strony trzeciej, zainteresowanej zakupem nieruchomości. Wiąże się to bowiem z niepewnością co do skuteczności przeniesienia własności na jej rzecz.
Czy można ominąć prawo pierwokupu?
Tak. Istnieje możliwość ominięcia tego typu zabezpieczenia. Prawo pierwokupu to wyjątek w ogólnej zasadzie swobodnego dysponowania nieruchomością przez właściciela. Zgodnie z przepisami taka forma zabezpieczenia nie może być rozszerzana na inne czynności prawne niż sprzedaż. W związku z powyższym darowizna nieruchomości na rzecz innego zainteresowanego niż uprawniony do pierwokupu, skutecznie omija zabezpieczenie dając duże pole manewru kolejnemu właścicielowi.
Podsumowując przepisy dotyczące prawa pierwokupu chronią interesy strony uprawnionej. Co niezwykle ważne dotyczą one tylko i wyłącznie transakcji sprzedaży nieruchomości. Inne formy zbycia nieruchomości dają furtkę do ominięcia tego zabezpieczenia, na korzyść strony trzeciej zainteresowanej nabyciem nieruchomości.
